Το Αλώνισμα τον μήνα Ιούλιο στη Ψίνθο
Μετά το Θέρος του Ιουνίου και τη συγκομιδή του σιταριού, από τις πρώτες κιόλας ημέρες του Ιουλίου, η σοδειά μεταφέρονταν από τους χωρικούς με τα ζώα τους στην περιοχή «Αλώνια» της Ψίνθου όπου γινόταν το αλώνισμα του σιταριού, το ξεχώρισμα δηλαδή του καρπού από το υπόλοιπο φυτό. Από την κοπιαστική εργασία του αλωνίσματος, η περιοχή αυτή που σήμερα είναι οικισμός, πήρε και το χαρακτηριστικό όνομα της. Λόγω της γεωργικής αυτής εργασίας ο μήνας Ιούλιος ονομαζόταν και Αλωνάρης ή Αλωνιστής .
Το αλώνισμα ήταν και αυτό μια εργασία που γινόταν κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο. Για την διεκπεραίωση της εργασίας αυτής οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν και τα ζώα, κυρίως τα γαϊδουράκια, το μεταφορικό μέσο της εποχής και όχι μόνο.
Με τα γαϊδουράκια οι κάτοικοι μετέφεραν τα δεμάτια με το σιτάρι στη σημερινή περιοχή «Αλώνια» της Ψίνθου εκεί όπου και τα ξεφόρτωναν ο καθένας στο χωράφι του. Το αλώνισμα του σιταριού συνηθιζόταν να γίνεται από ανέκαθεν μόνο στη περιοχή αυτή της Ψίνθου και πουθενά αλλού. Ίσως η επιλογή αυτού του μέρους, να σχετίζεται με δύο παράγοντες. Η περιοχή αυτή ήταν κοντά στο χωριό και ήταν ανοιχτή άρα την έπιαναν οι άνεμοι, κάτι που ήταν πολύ σημαντικό ώστε να ολοκληρωθεί με επιτυχία το αλώνισμα. Δεν είχαν όμως όλοι οι χωριανοί δικό τους χωράφι στα «Αλώνια». Όσοι δεν είχαν χωράφι, ζητούσαν απ όσους είχαν, να τους παραχωρήσουν το δικό τους για τις ημέρες που θα διαρκούσε το αλώνισμα.
Έτσι ο καθένας είχε το δικό του αλώνι. Σε κάθε αλώνι, αφού η περιοχή καθαριζόταν από τα αγριόχορτα, σκαλίζονταν στο χώμα ένας σχεδόν κυκλικός, σχετικά μικρός, λάκκος όπου μέσα αδειάζονταν τα δεμάτια με το σιτάρι (ορισμένα αλώνια κατά καιρούς ήταν λιθόστρωτα). Αφού τα στάχυα είχαν καλύψει περιμετρικά όλο τον κύκλο, στο κέντρο του τοποθετούνταν ένας ξύλινος πάσσαλος. Στον πάσσαλο, έδεναν με σκοινί (ή «στημόνι» όπως λεγόταν) ένα ή περισσότερα ζώα (συνήθως γαϊδουράκια ή μουλάρια) τα οποία ωθούσαν να κινούνται κυκλικά και να πατάνε τα στάχυα με το σιτάρι. Αυτό συνήθως διαρκούσε ώρες. Με το πάτημα των σταχυών από τα ζώα τα στάχυα τσακίζονταν και έσπαζαν, αυτό όμως δεν ήταν αρκετό. Έτσι στη συνέχεια και αφού τα ζώα είχαν πατήσει πολλές φορές όλα τα στάχυα με το σιτάρι, τα απέσυραν από το αλώνι και οι άνθρωποι έπιαναν δουλειά. Τώρα έπρεπε ο χωριανός με ένα παλιό εργαλείο (κάτι παρόμοιο με το σημερινό φτυάρι) που τότε ονομαζόταν «τριδάχτυλο» να πιάνει στάχυα και να τα πετάει ψηλά στον αέρα ! Πετούσαν τα πατημένα στάχυα στον αέρα και διάλεγαν συνήθως ώρες που φυσούσε αέρας καθώς με τον αέρα χώριζε το σιτάρι από το υπόλοιπο φυτό καθώς έπεφτε στο χώμα ! Έτσι αφού επί ώρες γινόταν αυτή η δουλειά, στο τέλος πλάι από τον άνθρωπο σχηματίζονταν δύο βουνά, ένα από άχυρα και ένα από σιτάρι (τον καρπό). Δεν έφτανε όμως μόνο αυτό για να ξεχωρίσει εντελώς το σιτάρι από το άχρηστο υπόλοιπο μέρος του και έτσι τότε γινόταν το τρίτο μέρος του αλωνίσματος, όπου δύο συνήθως άτομα κρατούσαν ένα μεγάλο κόσκινο που λεγόταν «ρεμόνι» ή «δρυμώνι» και με αυτό κοσκίνιζαν το «καλό» σιτάρι, σχηματίζοντας και πάλι ένα βουνό από το καθαρό πλέον σιτάρι !
Όλα αυτά γινόταν στην ύπαιθρο και τώρα με κάποιον τρόπο έπρεπε το βουνό από σιτάρι να μεταφερθεί στους νερόμυλους της Ψίνθου για να γίνει αλεύρι. Το αποθηκευτικό μέσο ήταν τα τσουβάλια της εποχής, τα οποία λέγονταν «καναβίτσες» (δες φώτο). Αυτά γέμιζαν με σιτάρι, φορτώνονταν στα ζώα και έτσι έφταναν στο μύλο όπου θα γινόταν το αλεύρι του καθενός, το αλεύρι που χρησιμοποιούνταν για το ζύμωμα του άρτου, του σιταρένιου ψωμιού της Ψίνθου.
Με το πέρασμα των ετών και με την έλευση των θεριζοαλωνιστικών μηχανών που μετέτρεπαν σε σύντομο χρόνο τον αθέριστο σιταγρό σε σιτάρι και πακέτα από άχυρο τα παραδοσιακά αλώνια με τα ζώα και τους ανθρώπους έπαψαν να υπάρχουν πια. Ειδικά με το άνοιγμα των ξενοδοχείων στο νησί και την στροφή στον τουρισμό το αλώνισμα έγινε ασχολία μόνο των κατ επάγγελμα αγροτών που όμως και αυτοί υπήρξαν λιγοστοί για διάφορους λόγους όπως π.χ οικονομικοί λόγοι, ο ανταγωνισμός με τους μεγάλους παραγωγούς της υπόλοιπης Ελλάδας και του εξωτερικού, το μειονέκτημα της νησιωτικής περιοχής (κόστη μεταφοράς), η έλλειψη σοβαρής αγροτικής πολιτικής διαχρονικά και η επικράτηση του τουρισμού σε όλα τα επίπεδα ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης στο νησί.
Το αλώνισμα ήταν και αυτό μια εργασία που γινόταν κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο. Για την διεκπεραίωση της εργασίας αυτής οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν και τα ζώα, κυρίως τα γαϊδουράκια, το μεταφορικό μέσο της εποχής και όχι μόνο.
Με τα γαϊδουράκια οι κάτοικοι μετέφεραν τα δεμάτια με το σιτάρι στη σημερινή περιοχή «Αλώνια» της Ψίνθου εκεί όπου και τα ξεφόρτωναν ο καθένας στο χωράφι του. Το αλώνισμα του σιταριού συνηθιζόταν να γίνεται από ανέκαθεν μόνο στη περιοχή αυτή της Ψίνθου και πουθενά αλλού. Ίσως η επιλογή αυτού του μέρους, να σχετίζεται με δύο παράγοντες. Η περιοχή αυτή ήταν κοντά στο χωριό και ήταν ανοιχτή άρα την έπιαναν οι άνεμοι, κάτι που ήταν πολύ σημαντικό ώστε να ολοκληρωθεί με επιτυχία το αλώνισμα. Δεν είχαν όμως όλοι οι χωριανοί δικό τους χωράφι στα «Αλώνια». Όσοι δεν είχαν χωράφι, ζητούσαν απ όσους είχαν, να τους παραχωρήσουν το δικό τους για τις ημέρες που θα διαρκούσε το αλώνισμα.
Έτσι ο καθένας είχε το δικό του αλώνι. Σε κάθε αλώνι, αφού η περιοχή καθαριζόταν από τα αγριόχορτα, σκαλίζονταν στο χώμα ένας σχεδόν κυκλικός, σχετικά μικρός, λάκκος όπου μέσα αδειάζονταν τα δεμάτια με το σιτάρι (ορισμένα αλώνια κατά καιρούς ήταν λιθόστρωτα). Αφού τα στάχυα είχαν καλύψει περιμετρικά όλο τον κύκλο, στο κέντρο του τοποθετούνταν ένας ξύλινος πάσσαλος. Στον πάσσαλο, έδεναν με σκοινί (ή «στημόνι» όπως λεγόταν) ένα ή περισσότερα ζώα (συνήθως γαϊδουράκια ή μουλάρια) τα οποία ωθούσαν να κινούνται κυκλικά και να πατάνε τα στάχυα με το σιτάρι. Αυτό συνήθως διαρκούσε ώρες. Με το πάτημα των σταχυών από τα ζώα τα στάχυα τσακίζονταν και έσπαζαν, αυτό όμως δεν ήταν αρκετό. Έτσι στη συνέχεια και αφού τα ζώα είχαν πατήσει πολλές φορές όλα τα στάχυα με το σιτάρι, τα απέσυραν από το αλώνι και οι άνθρωποι έπιαναν δουλειά. Τώρα έπρεπε ο χωριανός με ένα παλιό εργαλείο (κάτι παρόμοιο με το σημερινό φτυάρι) που τότε ονομαζόταν «τριδάχτυλο» να πιάνει στάχυα και να τα πετάει ψηλά στον αέρα ! Πετούσαν τα πατημένα στάχυα στον αέρα και διάλεγαν συνήθως ώρες που φυσούσε αέρας καθώς με τον αέρα χώριζε το σιτάρι από το υπόλοιπο φυτό καθώς έπεφτε στο χώμα ! Έτσι αφού επί ώρες γινόταν αυτή η δουλειά, στο τέλος πλάι από τον άνθρωπο σχηματίζονταν δύο βουνά, ένα από άχυρα και ένα από σιτάρι (τον καρπό). Δεν έφτανε όμως μόνο αυτό για να ξεχωρίσει εντελώς το σιτάρι από το άχρηστο υπόλοιπο μέρος του και έτσι τότε γινόταν το τρίτο μέρος του αλωνίσματος, όπου δύο συνήθως άτομα κρατούσαν ένα μεγάλο κόσκινο που λεγόταν «ρεμόνι» ή «δρυμώνι» και με αυτό κοσκίνιζαν το «καλό» σιτάρι, σχηματίζοντας και πάλι ένα βουνό από το καθαρό πλέον σιτάρι !
Όλα αυτά γινόταν στην ύπαιθρο και τώρα με κάποιον τρόπο έπρεπε το βουνό από σιτάρι να μεταφερθεί στους νερόμυλους της Ψίνθου για να γίνει αλεύρι. Το αποθηκευτικό μέσο ήταν τα τσουβάλια της εποχής, τα οποία λέγονταν «καναβίτσες» (δες φώτο). Αυτά γέμιζαν με σιτάρι, φορτώνονταν στα ζώα και έτσι έφταναν στο μύλο όπου θα γινόταν το αλεύρι του καθενός, το αλεύρι που χρησιμοποιούνταν για το ζύμωμα του άρτου, του σιταρένιου ψωμιού της Ψίνθου.
Με το πέρασμα των ετών και με την έλευση των θεριζοαλωνιστικών μηχανών που μετέτρεπαν σε σύντομο χρόνο τον αθέριστο σιταγρό σε σιτάρι και πακέτα από άχυρο τα παραδοσιακά αλώνια με τα ζώα και τους ανθρώπους έπαψαν να υπάρχουν πια. Ειδικά με το άνοιγμα των ξενοδοχείων στο νησί και την στροφή στον τουρισμό το αλώνισμα έγινε ασχολία μόνο των κατ επάγγελμα αγροτών που όμως και αυτοί υπήρξαν λιγοστοί για διάφορους λόγους όπως π.χ οικονομικοί λόγοι, ο ανταγωνισμός με τους μεγάλους παραγωγούς της υπόλοιπης Ελλάδας και του εξωτερικού, το μειονέκτημα της νησιωτικής περιοχής (κόστη μεταφοράς), η έλλειψη σοβαρής αγροτικής πολιτικής διαχρονικά και η επικράτηση του τουρισμού σε όλα τα επίπεδα ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης στο νησί.
Αναρτήθηκε απο : admin στις July 06, 2013
