Το κάστρο της Ψίνθου και τα λίγα που γνωρίζουμε για αυτό σήμερα
Λίγοι γνωρίζουν ότι και η Ψίνθος κάποτε είχε ένα κάστρο. Δυστυχώς ακόμα λιγότερα γνωρίζουμε για αυτό.
Σήμερα σώζεται μόνο ένα μικρό μέρος του κάστρου αυτού και βρίσκεται δίπλα στο πίσω μέρος του προαυλίου του Ι.Ν Γεννήσεως της Θεοτόκου της Ψίνθου.
Για δεκαετίες κανένας δεν έδωσε τη σημασία που έπρεπε στο κτήριο αυτό που απέμεινε από το κάστρο και μέσα στην εγκατάλειψη επήλθε με τα χρόνια και τις εκάστοτε παρεμβάσεις των ανθρώπων η φθορά. Τα παλαιότερα χρόνια ο χώρος αυτός τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά φιλοξενούσε κατά καιρούς ακόμα και οικόσιτα ζώα που οι χωριανοί μη γνωρίζοντας την ιστορία του κτηρίου αυτού χρησιμοποιούσαν προσωρινά.
Σύμφωνα με γηραιούς κατοίκους του χωριού το κτήριο αυτό ονομάζονταν από τους χωριανούς «το κτήριο του Σταλλά» και συνήθως όποτε αναφέρονταν σε αυτό έλεγαν «στου Σταλλά». Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ίσως το κτήριο αυτό μάλιστα να χρησίμευσε και σαν νοσοκομείο (είτε επί Ιπποτών, είτε επί Τούρκων) κάτι που όμως δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε !
Τα λίγα που γνωρίζουμε σήμερα για το Κάστρο της Ψίνθου
Αυτό που σίγουρα γνωρίζουμε όσο αφορά το κάστρο της Ψίνθου είναι ότι υπήρχε σίγουρα πριν οι Τούρκοι καταλάβουν την Ρόδο. Πιθανότα το κάστρο να χτίστηκε στα Μεσαιωνικά χρόνια, τα χρόνια που η Ρόδος ήταν υπόδουλη στους Ιωαννίτες Ιππότες, οι οποίοι έχτισαν κάστρα και οχυρά σε διάφορα μέρη του νησιού βάζοντας πάντα τους ντόπιους Έλληνες να τα χτίσουν. Καθώς δεν μπορέσαμε να βρούμε ακριβή χρονολογία της ανέγερσης του, ίσως το κάστρο να χτίστηκε και στα Βυζαντινά χρόνια, πριν τους Ιππότες όταν ακόμα το νησί ήταν μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Όπως συμβαίνει και με άλλα ιστορικά μνημεία του χωριού όπως το εκκλησάκι Ιαματικό της Ψίνθου, γνωρίζουμε ότι οι Ιππότες έχτισαν πάνω σε απομεινάρια Βυζαντινών ναών δικά τους εκκλησάκια και οικοδομήματα. Στο Ιαματικό αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ένα Μεσαιωνικό εκκλησάκι το οποίο όμως βρίσκεται χτισμένο πάνω στα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής εκκλησίας κάτι που μάθαμε από την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή εκείνη τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «ΟΔΥΣΣΕΥΣ» του Υπουργείου Πολιτισμού, το κάστρο ήταν χτισμένο στο κέντρο του οικισμού της Ψίνθου και αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ερείπια του κτηρίου που σώζονται, ενώ στο ισόγειο του διακρίνουμε θολωτές κατασκευές. Όπως αναφέρεται στον ιστοχώρο αυτό: «Το κτήριο αυτό αποτελούσε μέρος μεγαλύτερου οχυρού, του οποίου οικοδομικό υλικό και ίσως και τμήμα έχουν ενσωματωθεί στον ενοριακό ναό λίγα μέτρα προς τα Β. Αν και η σημερινή κατάσταση του μνημείου και η απουσία συστηματικής έρευνας δεν επιτρέπουν συμπεράσματα, πιθανολογείται ότι ο ρόλος του κάστρου ήταν ο οικονομικός έλεγχος και η προστασία της πλούσιας αγροτικής περιοχής, από τις πιο εύφορες στο νησί».
Παρά την απουσία συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας στο χώρο αυτό, έχουμε ακόμα μια αναφορά σχετική με το κάστρο που βρίσκεται στο βιβλίο του γνωστού «Ελληνολάτρη» και «Ροδολάτρη» όπως χαρακτηριστικά ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του κ. Θεοφάνη Μπογιάννου «ΡΟΔΟΣ Ιστορικό και φωτογραφικό οδοιπορικό». Στο βιβλίο αυτό αναφέρεται ότι αν και γίνεται αναφορά στην Ψίνθο σε δύο διατάγματα των Ιπποτών, σε εκείνο του Μεγάλου Μαγίστρου Ορσίνι στα 1476 και σε εκείνο του Μεγάλου Μαγίστρου Ντωμπυσόν στα 1479, δεν αναφέρεται κάποιο μεγάλο φρούριο στη Ψίνθο, παρόλαυτα ο συγγραφέας σχολιάζει ότι «εμείς γνωρίζουμε πως σχεδόν σε όλα τα χωριά υπήρχαν μικρά και μεγάλα φρούρια». Στα διατάγματα των Ιπποτών γίνονταν αναφορά στην Ψίνθο όπως και σε άλλα χωριά του νησιού σχετικά με την περίπτωση που αυτά θα δέχονταν κάποια επιδρομή ή υπήρχε ώρα ανάγκης και που τότε οι κάτοικοι των χωριών αυτών θα έπρεπε να σπεύσουν στην πόλη της Ρόδου, η οποία ήταν καλύτερα οχυρωμένη όπως γνωρίζουμε. Το ότι δεν γίνεται αναφορά σε αυτά τα δύο διατάγματα για την ύπαρξη κάποιου οχυρού ή κάστρου στη Ψίνθο φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε, αντιθέτως εμείς ακόμα και σήμερα το έχουμε μπροστά στα μάτια μας και γνωρίζουμε ότι στη Ψίνθο κάποτε υπήρχε ένα μικρό κάστρο ή αλλιώς ένα σχετικά μεγάλο οχυρό, τα απομεινάρια του οποίου σήμερα αποκαλούμε το κάστρο της Ψίνθου και που πρέπει να διαφυλάξουμε καθώς αποτελεί μέρος της ιστορίας του τόπου μας.
Αν κάποτε γίνει αρχαιολογική έρευνα πιθανότατα να μάθουμε περισσότερα και να εμπλουτίσουμε την γνώση μας για το κάστρο της Ψίνθου.
Παρακάτω φωτογραφίες από το κάστρο τα έτη 2014 και 2015 :
Για δεκαετίες κανένας δεν έδωσε τη σημασία που έπρεπε στο κτήριο αυτό που απέμεινε από το κάστρο και μέσα στην εγκατάλειψη επήλθε με τα χρόνια και τις εκάστοτε παρεμβάσεις των ανθρώπων η φθορά. Τα παλαιότερα χρόνια ο χώρος αυτός τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά φιλοξενούσε κατά καιρούς ακόμα και οικόσιτα ζώα που οι χωριανοί μη γνωρίζοντας την ιστορία του κτηρίου αυτού χρησιμοποιούσαν προσωρινά.
Σύμφωνα με γηραιούς κατοίκους του χωριού το κτήριο αυτό ονομάζονταν από τους χωριανούς «το κτήριο του Σταλλά» και συνήθως όποτε αναφέρονταν σε αυτό έλεγαν «στου Σταλλά». Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ίσως το κτήριο αυτό μάλιστα να χρησίμευσε και σαν νοσοκομείο (είτε επί Ιπποτών, είτε επί Τούρκων) κάτι που όμως δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε !
Τα λίγα που γνωρίζουμε σήμερα για το Κάστρο της Ψίνθου
Αυτό που σίγουρα γνωρίζουμε όσο αφορά το κάστρο της Ψίνθου είναι ότι υπήρχε σίγουρα πριν οι Τούρκοι καταλάβουν την Ρόδο. Πιθανότα το κάστρο να χτίστηκε στα Μεσαιωνικά χρόνια, τα χρόνια που η Ρόδος ήταν υπόδουλη στους Ιωαννίτες Ιππότες, οι οποίοι έχτισαν κάστρα και οχυρά σε διάφορα μέρη του νησιού βάζοντας πάντα τους ντόπιους Έλληνες να τα χτίσουν. Καθώς δεν μπορέσαμε να βρούμε ακριβή χρονολογία της ανέγερσης του, ίσως το κάστρο να χτίστηκε και στα Βυζαντινά χρόνια, πριν τους Ιππότες όταν ακόμα το νησί ήταν μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Όπως συμβαίνει και με άλλα ιστορικά μνημεία του χωριού όπως το εκκλησάκι Ιαματικό της Ψίνθου, γνωρίζουμε ότι οι Ιππότες έχτισαν πάνω σε απομεινάρια Βυζαντινών ναών δικά τους εκκλησάκια και οικοδομήματα. Στο Ιαματικό αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ένα Μεσαιωνικό εκκλησάκι το οποίο όμως βρίσκεται χτισμένο πάνω στα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής εκκλησίας κάτι που μάθαμε από την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή εκείνη τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα «ΟΔΥΣΣΕΥΣ» του Υπουργείου Πολιτισμού, το κάστρο ήταν χτισμένο στο κέντρο του οικισμού της Ψίνθου και αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ερείπια του κτηρίου που σώζονται, ενώ στο ισόγειο του διακρίνουμε θολωτές κατασκευές. Όπως αναφέρεται στον ιστοχώρο αυτό: «Το κτήριο αυτό αποτελούσε μέρος μεγαλύτερου οχυρού, του οποίου οικοδομικό υλικό και ίσως και τμήμα έχουν ενσωματωθεί στον ενοριακό ναό λίγα μέτρα προς τα Β. Αν και η σημερινή κατάσταση του μνημείου και η απουσία συστηματικής έρευνας δεν επιτρέπουν συμπεράσματα, πιθανολογείται ότι ο ρόλος του κάστρου ήταν ο οικονομικός έλεγχος και η προστασία της πλούσιας αγροτικής περιοχής, από τις πιο εύφορες στο νησί».
Παρά την απουσία συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας στο χώρο αυτό, έχουμε ακόμα μια αναφορά σχετική με το κάστρο που βρίσκεται στο βιβλίο του γνωστού «Ελληνολάτρη» και «Ροδολάτρη» όπως χαρακτηριστικά ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του κ. Θεοφάνη Μπογιάννου «ΡΟΔΟΣ Ιστορικό και φωτογραφικό οδοιπορικό». Στο βιβλίο αυτό αναφέρεται ότι αν και γίνεται αναφορά στην Ψίνθο σε δύο διατάγματα των Ιπποτών, σε εκείνο του Μεγάλου Μαγίστρου Ορσίνι στα 1476 και σε εκείνο του Μεγάλου Μαγίστρου Ντωμπυσόν στα 1479, δεν αναφέρεται κάποιο μεγάλο φρούριο στη Ψίνθο, παρόλαυτα ο συγγραφέας σχολιάζει ότι «εμείς γνωρίζουμε πως σχεδόν σε όλα τα χωριά υπήρχαν μικρά και μεγάλα φρούρια». Στα διατάγματα των Ιπποτών γίνονταν αναφορά στην Ψίνθο όπως και σε άλλα χωριά του νησιού σχετικά με την περίπτωση που αυτά θα δέχονταν κάποια επιδρομή ή υπήρχε ώρα ανάγκης και που τότε οι κάτοικοι των χωριών αυτών θα έπρεπε να σπεύσουν στην πόλη της Ρόδου, η οποία ήταν καλύτερα οχυρωμένη όπως γνωρίζουμε. Το ότι δεν γίνεται αναφορά σε αυτά τα δύο διατάγματα για την ύπαρξη κάποιου οχυρού ή κάστρου στη Ψίνθο φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε, αντιθέτως εμείς ακόμα και σήμερα το έχουμε μπροστά στα μάτια μας και γνωρίζουμε ότι στη Ψίνθο κάποτε υπήρχε ένα μικρό κάστρο ή αλλιώς ένα σχετικά μεγάλο οχυρό, τα απομεινάρια του οποίου σήμερα αποκαλούμε το κάστρο της Ψίνθου και που πρέπει να διαφυλάξουμε καθώς αποτελεί μέρος της ιστορίας του τόπου μας.
Αν κάποτε γίνει αρχαιολογική έρευνα πιθανότατα να μάθουμε περισσότερα και να εμπλουτίσουμε την γνώση μας για το κάστρο της Ψίνθου.
Παρακάτω φωτογραφίες από το κάστρο τα έτη 2014 και 2015 :
Αναρτήθηκε απο : admin στις June 14, 2015
