Η Φυτολάκκα (Φυτολάκκα η αμερικανική - Phytolacca Americana) είναι ένα άγριο ενδημικό φυτό της βόρειας και κεντρικής Αμερικής που έφτασε στην Ευρώπη μετά τον αποικισμό της αμερικανικής ηπείρου. Σήμερα φύεται μόνο του σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και θα το συναντήσουμε ακόμα και στην κοιλάδα της Ψίνθου καθώς είναι φυτό που αγαπά τις υγρές περιοχές. Προκαταβολικά όμως πρέπει να πούμε ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά δηλητηριώδες φυτό, η χρήση του στην Ελλάδα απαγορεύεται και πρέπει να γνωρίζουμε ότι κανένα μέρος του φυτού δεν πρέπει να καταναλωθεί από τον άνθρωπο !
Ας γνωρίζουμε όμως ορισμένα πράγματα για το φυτό και την ιστορία του καθώς βρίσκεται και στα μέρη μας. Οι φωτογραφίες και τα πλάνα που υπάρχουν στο βίντεο του άρθρου, είναι παρμένα από σημεία στην Κοιλάδα της Ψίνθου όπου υπάρχει το φυτό.
Φυτολάκκα η αμερικανική (Phytolacca Americana)
Όπως προείπαμε Φυτολάκκα ή Φυτολάκκα η αμερικανική, είναι ένα άγριο φυτό με καταγωγή από την αμερικανική ήπειρο. Πρόκειται για ενδημικό φυτό της βόρειας και κεντρικής Αμερικής που έφτασε στην Ευρώπη μαζί με την επιστροφή των πρώτων αποίκων. Στην Αμερική τότε οι ιθαγενείς ινδιάνοι το χρησιμοποιούσαν για διάφορους φαρμακευτικούς λόγους αλλά και τα φύλλα του ως τροφή αν και πιστεύεται πως γνώριζαν την τοξικότητα του φυτού.
Σήμερα το φυτό ονομάζεται αλλιώς και pokeweed, pokeberry, inkberry ή στα ελληνικά ορισμένοι το ονομάζουν μαυροστάφυλλο αν και ουδεμία σχέση έχει με βρώσιμο σταφύλι. Το είδος Phytolacca Americana ανήκει στην οικογένεια Phytolaccaceae, του γένους Phytolacca.
Το φυτό μπορεί να φτάσει υπό κατάλληλες συνθήκες ακόμα και τα 3 έως 4 μέτρα σε ύψος. Έχει λογχοειδή πράσινα φύλλα τα οποία παίρνουν κιτρινωπό χρώμα το φθινόπωρο και μικρά λευκά άνθη ή ρόδινα από τα οποία προκύπτουν πράσινες ρόγες οι οποίες στην συνέχεια σταδιακά λαμβάνουν έντονο μαύρο χρώμα. Η ανθοφορία ξεκινάει νωρίς το καλοκαίρι και διαρκεί μέχρι το φθινόπωρο, έτσι μπορούμε να δούμε την εποχή αυτή άνθη παράλληλα με καρπούς του φυτού. Τα κλαδιά του έχουν καφέ χρώμα, με τα νεότερα να είναι μεταξύ ροζ και φούξια χρώματος (ρόδινη απόχρωση). Ειδικά τα μέρη όπου βρίσκεται ο καρπός (τσαμπιά) έχουν πάντα αυτόν το χαρακτηριστικό συνδυασμό χρώματος.
Εξαιρετικά δηλητηριώδες φυτό με απίστευτο παρελθόν
Παρά την εντυπωσιακή εμφάνιση του φυτού, πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλα τα μέρη του όπως τα φύλλα, οι καρποί ακόμα και η ρίζα του είναι δηλητηριώδη και δεν πρέπει να καταναλωθούν από τον άνθρωπο καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες όπως phytolaccin κ.α . Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί ακόμα και κατά την επαφή με το φυτό αφού αν ζουλίσουμε τους καρπούς, ο χυμός τους είναι επίσης τοξικός και έτσι συστήνεται η χρήση γαντιών πριν την οποιαδήποτε επαφή. Μάλιστα λόγω της υψηλής τοξικότητας του φυτού, η χρήση του απαγορεύεται στην χώρα μας ήδη από την δεκαετία του 1970.
Όσο απίστευτο και αν μοιάζει μετά τα όσα αναφέραμε παραπάνω, πριν το 1970 ο κόκκινος χυμός των καρπών του τύγχανε ευρείας χρήσης. Χρησιμοποιούνταν για να χρωματιστούν διάφορα είδη ποτών όπως και το κόκκινο κρασί ενώ ακόμα χρησιμοποιούνταν και ως μελάνι γιαυτό άλλωστε μια από τις ονομασίες του είναι το inkberry που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «μελάνι από άγριο βατόμουρο» !
Θεραπευτικές χρήσεις
Όσο αντιφατικό και αν μοιάζει, μέρη του φυτού όπως η ρίζα και οι καρποί έχουν χρησιμοποιηθεί και για θεραπευτικούς λόγους. Το «μυστικό» όπως συμβαίνει και με την χρήση των διαφόρων βοτάνων είναι η σωστή δοσολογία, κάτι που όμως μπορεί να γνωρίζει μόνο ένας ειδικός γιατί σε μεγαλύτερη ποσότητα η χρήση του φυτού εκτός από σοβαρότατες παρενέργειες μπορεί να επιφέρει ακόμα και τον θάνατο. Ίσως έτσι να εξηγείται και η χρήση του από τους ινδιάνους αφού πιθανότητα γνώριζαν τις σωστές δοσολογίες για κάθε χρήση.
Παρότι η ρίζα του φυτού είναι εξαιρετικά δηλητηριώδης, έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση μυϊκών πόνων στις αρθρώσεις, ρευματισμούς. Ακόμα για προβλήματα όπως η καταρροή της μύτης και το πρήξιμο του λαιμού (αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα, αδενίτιδα, μαστίτιδα) καθώς και για δερματικές παθήσεις όπως η ψώρα, η ακμή κ.α . Σύμφωνα με σχετικό άρθρο στο webmd.com, ακόμα και για μορφές καρκίνου του δέρματος ή την σύφιλη.
Παρενέργειες
Έχουν αναφερθεί σοβαρές δηλητηριάσεις από την κατανάλωση τσαγιού που παρασκευάζεται από τη ρίζα και φύλλα του φυτού. Επίσης από κατανάλωση κρασιού και τηγανίτων που περιέχουν φυτολάκκα. Η κατανάλωση των καρπών μπορεί να είναι τοξική για έναν ενήλικα ενώ ακόμα και ελάχιστη ποσότητα είναι εξαιρετικά τοξική για τα παιδιά. Σύμφωνα με την wikipedia έχουν αναφερθεί θάνατοι παιδιών που ξεγελάστηκαν από το την όψη των τσαμπιών με τους καρπούς. Καθώς το φυτό αναπτύσσεται, αυξάνεται η τοξικότητα του σε αντίθεση με τους πράσινους άγουρους καρπούς οι οποίοι είναι εξ αρχής πολύ τοξικοί ! Οι πράσινοι καρποί μάλιστα φαίνεται να είναι πιο δηλητηριώδεις και από του ώριμους καρπούς.
Η φυτόλακκα πορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό, κράμπες, πόνο στο στομάχι, διάρροια, χαμηλή αρτηριακή πίεση, δυσκολία στον έλεγχο της ούρησης (ακράτεια), δίψα και άλλες σοβαρές παρενέργειες. Δεν πρέπει να αγγίζουμε το φυτό με γυμνά χέρια. Οι χημικές ουσίες στο φυτό μπορούν να περάσουν στο ανθρώπινο δέρμα και να επηρεάσουν το αίμα. Συστήνεται η χρήση προστατευτικών γαντιών.
Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση του φυτού. Η κατανάλωση των καρπών από εγκύους μπορεί να προκαλέσει αποβολή.
Για προϊόντα που τυχόν εντοπίσουμε στο εμπόριο, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι τα φυσικά προϊόντα δεν είναι πάντοτε απαραίτητα ασφαλή και οι σωστές δοσολογίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές ώστε να μην βλάψουμε τον ανθρώπινο οργανισμό. Η κατάλληλη δόση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, η υγεία του ανθρώπου και αρκετούς άλλους παράγοντες γιαυτό πρέπει πάντα πρώτα να ζητάμε την σύμφωνη γνώμη του γιατρού και του φαρμακοποιού μας. Επισημαίνουμε πάντως για ακόμα μια φορά ότι η χρήση του φυτού στην Ελλάδα έχει απαγορευτεί !
Περισσότερες πληροφορίες για το φυτό μπορείτε να βρείτε στην αγγλική έκδοση της wikipedia στο λήμμα «Phytolacca americana»
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες του φυτού στην Κοιλάδα της Ψίνθου στο flickr του Psinthos.net .
* ΠΡΟΣΟΧΗ: Καθώς τα μέρη του συγκεκριμένου φυτού είναι δηλητηριώδη, μην το πλησιάσετε, μην το κόψετε και ΜΗΝ καταναλώσετε τους καρπούς του ! To άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
Ας γνωρίζουμε όμως ορισμένα πράγματα για το φυτό και την ιστορία του καθώς βρίσκεται και στα μέρη μας. Οι φωτογραφίες και τα πλάνα που υπάρχουν στο βίντεο του άρθρου, είναι παρμένα από σημεία στην Κοιλάδα της Ψίνθου όπου υπάρχει το φυτό.
Φυτολάκκα η αμερικανική (Phytolacca Americana)
Όπως προείπαμε Φυτολάκκα ή Φυτολάκκα η αμερικανική, είναι ένα άγριο φυτό με καταγωγή από την αμερικανική ήπειρο. Πρόκειται για ενδημικό φυτό της βόρειας και κεντρικής Αμερικής που έφτασε στην Ευρώπη μαζί με την επιστροφή των πρώτων αποίκων. Στην Αμερική τότε οι ιθαγενείς ινδιάνοι το χρησιμοποιούσαν για διάφορους φαρμακευτικούς λόγους αλλά και τα φύλλα του ως τροφή αν και πιστεύεται πως γνώριζαν την τοξικότητα του φυτού.
Σήμερα το φυτό ονομάζεται αλλιώς και pokeweed, pokeberry, inkberry ή στα ελληνικά ορισμένοι το ονομάζουν μαυροστάφυλλο αν και ουδεμία σχέση έχει με βρώσιμο σταφύλι. Το είδος Phytolacca Americana ανήκει στην οικογένεια Phytolaccaceae, του γένους Phytolacca.
Το φυτό μπορεί να φτάσει υπό κατάλληλες συνθήκες ακόμα και τα 3 έως 4 μέτρα σε ύψος. Έχει λογχοειδή πράσινα φύλλα τα οποία παίρνουν κιτρινωπό χρώμα το φθινόπωρο και μικρά λευκά άνθη ή ρόδινα από τα οποία προκύπτουν πράσινες ρόγες οι οποίες στην συνέχεια σταδιακά λαμβάνουν έντονο μαύρο χρώμα. Η ανθοφορία ξεκινάει νωρίς το καλοκαίρι και διαρκεί μέχρι το φθινόπωρο, έτσι μπορούμε να δούμε την εποχή αυτή άνθη παράλληλα με καρπούς του φυτού. Τα κλαδιά του έχουν καφέ χρώμα, με τα νεότερα να είναι μεταξύ ροζ και φούξια χρώματος (ρόδινη απόχρωση). Ειδικά τα μέρη όπου βρίσκεται ο καρπός (τσαμπιά) έχουν πάντα αυτόν το χαρακτηριστικό συνδυασμό χρώματος.
.
Εξαιρετικά δηλητηριώδες φυτό με απίστευτο παρελθόν
Παρά την εντυπωσιακή εμφάνιση του φυτού, πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλα τα μέρη του όπως τα φύλλα, οι καρποί ακόμα και η ρίζα του είναι δηλητηριώδη και δεν πρέπει να καταναλωθούν από τον άνθρωπο καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες όπως phytolaccin κ.α . Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί ακόμα και κατά την επαφή με το φυτό αφού αν ζουλίσουμε τους καρπούς, ο χυμός τους είναι επίσης τοξικός και έτσι συστήνεται η χρήση γαντιών πριν την οποιαδήποτε επαφή. Μάλιστα λόγω της υψηλής τοξικότητας του φυτού, η χρήση του απαγορεύεται στην χώρα μας ήδη από την δεκαετία του 1970.
Όσο απίστευτο και αν μοιάζει μετά τα όσα αναφέραμε παραπάνω, πριν το 1970 ο κόκκινος χυμός των καρπών του τύγχανε ευρείας χρήσης. Χρησιμοποιούνταν για να χρωματιστούν διάφορα είδη ποτών όπως και το κόκκινο κρασί ενώ ακόμα χρησιμοποιούνταν και ως μελάνι γιαυτό άλλωστε μια από τις ονομασίες του είναι το inkberry που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «μελάνι από άγριο βατόμουρο» !
Θεραπευτικές χρήσεις
Όσο αντιφατικό και αν μοιάζει, μέρη του φυτού όπως η ρίζα και οι καρποί έχουν χρησιμοποιηθεί και για θεραπευτικούς λόγους. Το «μυστικό» όπως συμβαίνει και με την χρήση των διαφόρων βοτάνων είναι η σωστή δοσολογία, κάτι που όμως μπορεί να γνωρίζει μόνο ένας ειδικός γιατί σε μεγαλύτερη ποσότητα η χρήση του φυτού εκτός από σοβαρότατες παρενέργειες μπορεί να επιφέρει ακόμα και τον θάνατο. Ίσως έτσι να εξηγείται και η χρήση του από τους ινδιάνους αφού πιθανότητα γνώριζαν τις σωστές δοσολογίες για κάθε χρήση.
Παρότι η ρίζα του φυτού είναι εξαιρετικά δηλητηριώδης, έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση μυϊκών πόνων στις αρθρώσεις, ρευματισμούς. Ακόμα για προβλήματα όπως η καταρροή της μύτης και το πρήξιμο του λαιμού (αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα, αδενίτιδα, μαστίτιδα) καθώς και για δερματικές παθήσεις όπως η ψώρα, η ακμή κ.α . Σύμφωνα με σχετικό άρθρο στο webmd.com, ακόμα και για μορφές καρκίνου του δέρματος ή την σύφιλη.
Παρενέργειες
Έχουν αναφερθεί σοβαρές δηλητηριάσεις από την κατανάλωση τσαγιού που παρασκευάζεται από τη ρίζα και φύλλα του φυτού. Επίσης από κατανάλωση κρασιού και τηγανίτων που περιέχουν φυτολάκκα. Η κατανάλωση των καρπών μπορεί να είναι τοξική για έναν ενήλικα ενώ ακόμα και ελάχιστη ποσότητα είναι εξαιρετικά τοξική για τα παιδιά. Σύμφωνα με την wikipedia έχουν αναφερθεί θάνατοι παιδιών που ξεγελάστηκαν από το την όψη των τσαμπιών με τους καρπούς. Καθώς το φυτό αναπτύσσεται, αυξάνεται η τοξικότητα του σε αντίθεση με τους πράσινους άγουρους καρπούς οι οποίοι είναι εξ αρχής πολύ τοξικοί ! Οι πράσινοι καρποί μάλιστα φαίνεται να είναι πιο δηλητηριώδεις και από του ώριμους καρπούς.
Η φυτόλακκα πορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό, κράμπες, πόνο στο στομάχι, διάρροια, χαμηλή αρτηριακή πίεση, δυσκολία στον έλεγχο της ούρησης (ακράτεια), δίψα και άλλες σοβαρές παρενέργειες. Δεν πρέπει να αγγίζουμε το φυτό με γυμνά χέρια. Οι χημικές ουσίες στο φυτό μπορούν να περάσουν στο ανθρώπινο δέρμα και να επηρεάσουν το αίμα. Συστήνεται η χρήση προστατευτικών γαντιών.
Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση του φυτού. Η κατανάλωση των καρπών από εγκύους μπορεί να προκαλέσει αποβολή.
Για προϊόντα που τυχόν εντοπίσουμε στο εμπόριο, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι τα φυσικά προϊόντα δεν είναι πάντοτε απαραίτητα ασφαλή και οι σωστές δοσολογίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές ώστε να μην βλάψουμε τον ανθρώπινο οργανισμό. Η κατάλληλη δόση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, η υγεία του ανθρώπου και αρκετούς άλλους παράγοντες γιαυτό πρέπει πάντα πρώτα να ζητάμε την σύμφωνη γνώμη του γιατρού και του φαρμακοποιού μας. Επισημαίνουμε πάντως για ακόμα μια φορά ότι η χρήση του φυτού στην Ελλάδα έχει απαγορευτεί !
Περισσότερες πληροφορίες για το φυτό μπορείτε να βρείτε στην αγγλική έκδοση της wikipedia στο λήμμα «Phytolacca americana»
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες του φυτού στην Κοιλάδα της Ψίνθου στο flickr του Psinthos.net .
* ΠΡΟΣΟΧΗ: Καθώς τα μέρη του συγκεκριμένου φυτού είναι δηλητηριώδη, μην το πλησιάσετε, μην το κόψετε και ΜΗΝ καταναλώσετε τους καρπούς του ! To άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
↪ Αναρτήθηκε: 23 Οκτωβρίου 2018 :: Αναγνώστηκε: 2968 φορές