Λίγα λόγια για την Φραγκοσυκιά και τα Φραγκόσυκα
Το φραγκόσυκο είναι ο καρπός, το φρούτο της φραγκοσυκιάς ενός κακτοειδούς φυτού που όταν μεγαλώσει μοιάζει με δέντρο. Έχει καταγωγή από την Κεντρική Αμερική (εικάζεται το Μεξικό) και υπάρχει διάσπαρτο σε διάφορα σημεία της εξοχής. Στην Ευρώπη το πρωτοέφεραν οι Ισπανοί. Το συναντάμε σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Το ίδιο συμβαίνει στη Ρόδο και την Ψίνθο. Αρκετοί μάλιστα πολλαπλασιάζουν το φυτό και το καλλιεργούν στα χωράφια τους για τα νόστιμα και υγιεινά φρούτα που μας δίνει κατά το τέλος του καλοκαιριού ενώ χρησιμοποιείται και σαν φυσικός φράχτης λόγω των αγκαθιών του. Υπάρχουν πολλά είδη φραγκοσυκιάς όμως η αναγνώριση του κάθε είδους είναι περίπλοκη και πρέπει κάποιος να είναι ειδικός. Το γενικό της όνομα της φραγκοσυκιάς είναι Οπουντία η ινδική συκή (Opuntia ficus-indica). Άλλες ονομασίες της φραγκοσυκιάς είναι και οι ακόλουθες: παυλοσυκιά, κακτοσυκιά, αραποσυκιά, παπουτσοσυκιά κ.α. Στην Κύπρο μάλιστα τα φραγκόσυκα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή και ονομάζονται παπουτσόσυκα. Αυτό το είδος κάκτου που εδώ και χρόνια έχει εξημερωθεί είναι απ τα λίγα είδη φυτών που μπορούν να καλλιεργηθούν σε άνυδρες και ημι-άνυδρες περιοχές του πλανήτη. Η φραγκοσυκιά είναι πολύκλαδο φυτό που μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 5 μέτρα σε ύψος. Τα σαρκώδη επίπεδα τμήματα του είναι τα φύλλα του φυτού πάνω στα οποία θα αναπτυχθούν και θα ωριμάσουν οι καρποί, τα φραγκόσυκα. Τα φραγκόσυκα είναι φρούτα υψηλής διατροφικής αξίας πλούσια σε βιταμίνη C, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο και άλλες ουσίες με αντιοξειδωτική δράση. Τόσο τα φύλλα όσο και οι καρποί είναι γεμάτοι από μικρά ή μεγαλύτερα αγκάθια γιαυτό κατά την συλλογή των φρούτων πρέπει να φοράμε ισχυρά γάντια ή να κάνουμε χρήση ενός ειδικού εργαλείου.
Φραγκόσυκα το μάζεμα και πως τα καθαρίζουμε
Στην Ψίνθο οι άγριες φραγκοσυκιές σχηματίζουν τους πρώτους καρπούς πάνω στα φύλλα είδη από τον Ιούνιο, καθένας από τους οποίους αρχικά έχει ένα όμορφο κίτρινο άνθος. Το άνθη αυτά είναι σχετικά μεγάλα και γεμάτα γύρη που προσελκύει τις μέλισσες. Κατά τον μήνα αυτό, το χρώμα των καρπών είναι ακόμα σκούρο πράσινο.
Τον επόμενο μήνα Ιούλιο, σταδιακά τα άνθη υποχωρούν και γίνονται ένα με τον υπόλοιπο καρπό σχηματίζοντας τα φραγκόσυκα. Καθώς οι μέρες περνάν το σκούρο πράσινο χρώμα των φραγκόσυκων γίνεται ανοιχτό πράσινο. Μετά οι καρποί αρχίζουν να γίνονται κίτρινοι και αργότερα πορτοκαλί.
Στις αρχές Αυγούστου παρατηρούμε ότι αρκετά φραγκόσυκα έχουν πάρει ήδη το πορτοκαλί χρώμα. Όσο πιο πορτοκαλί είναι ένα φραγκόσυκο τόσο πιο ώριμο είναι. Προσοχή όμως τα πολύ πορτοκαλί φρούτα, τα υπερώριμα φραγκόσυκα πολλές φορές έχουν μέσα σκουλήκια και δεν πρέπει να καταναλωθούν. Στα μέσα Αυγούστου συνήθως είναι η καλύτερη εποχή για την συγκομιδή των φραγκόσυκων στην Ψίνθο.
Παλαιότερα τα φραγκόσυκα συλλέγονταν με γάντια και ένα μαχαίρι όμως αυτό ήταν χρονοβόρο και καμιά φορά επίπονο. Για την συλλογή των φραγκόσυκων σήμερα, ο ποιο εύκολος τρόπος είναι ένα εργαλείο όπως αυτό που μπορείτε στη παρακάτω φωτογραφία και το σχετικό βίντεο. Αποτελείται από ένα ξύλινο κοντάρι στην κορυφή του οποίου υπάρχουν δυο ενωμένοι σωλήνες ο ένας μεγαλύτερος από τον άλλο. Με το μικρό μέρος του σωλήνα μπορούμε να εγκλωβίσουμε και να συλλέξουμε τα μικρά σε μέγεθος φραγκόσυκα ενώ με το άλλο τα μεγαλύτερα. Στο χώμα απλώνουμε λίγα ξερά χόρτα ή άχυρο και επάνω τους τοποθετούμε τα φραγκόσυκα που συλλέγουμε με το εργαλείο. Στη συνέχεια, για να αφαιρέσουμε τα περισσότερα αγκάθια, θα κόψουμε ένα κλαδί με φύλλα από σκίνο (ασκινό) και θα τρίψουμε πολλές φορές τα φραγκόσυκα που βρίσκονται στα ξερά χόρτα. Με ένα καλό τρίψιμο τα περισσότερα αγκάθια θα σπάσουν και θα πέσουν στο έδαφος. Τα παλαιότερα χρόνια στην Ψίνθο, χτυπούσαν τα φραγκόσυκα με σκίνο και κατόπιν τα μετέφεραν στις φυσικές πηγές του χωριού όπου τα έπλεναν σχολαστικά. Έτσι και σήμερα, μετά το καλό τρίψιμο με σκίνο, πάλι με το εργαλείο μαζεύουμε ένα ένα τα φραγκόσυκα (ή αν θέλουμε να το ρισκάρουμε με τα χέρια) και τα τοποθετούμε σε ένα κουβά ή άλλο αντίστοιχο δοχείο. Τα μεταφέρουμε σε έναν εξωτερικό νεροχύτη ή βρύση και γεμίζουμε τον κουβά με νερό και τα ξεπλένουμε μερικές φορές.
Αφού πλύνουμε 3-4 φορές τα φραγκόσυκα μέσα στον κουβά, αδειάζουμε για τελευταία φορά το νερό. Παίρνουμε ένα ένα τα φραγκόσυκα. Πλένουμε το φραγκόσυκο στο τρεχούμενο νερό της βρύσης και με την βοήθεια ενός μαχαιριού ελέγχουμε και απομακρύνουμε τυχόν αγκάθια που μπορεί να έχουν απομείνει. Ξεπλένουμε το φραγκόσυκο καλά και το τοποθετούμε σε ένα ξύλο κοπής. Με ένα καθαρό μαχαίρι, κόβουμε το φραγκόσυκο δεξιά και αριστερά ενώ μετά δημιουργούμε μια τομή στη μέση κατά μήκος έτσι ώστε να απομακρύνουμε όλο το εξωτερικό μέρος προσεκτικά και να αποκαλυφθεί το εσωτερικό μέρος του φρούτου που θέλουμε (δες το βίντεο!). Μετά με ένα πιρούνι, παίρνουμε το φραγκόσυκο και το τοποθετούμε σε ένα καθαρό πιάτο. Ακολουθούμε προσεκτικά την ίδια διαδικασία για όλα τα φραγκόσυκα, προσέχοντας καθ όλη την διαδικασία για τυχόν αγκάθια καθώς αυτά δεν πρέπει επ ουδενί να φαγωθούν !
Το φραγκόσυκο είναι ο καρπός, το φρούτο της φραγκοσυκιάς ενός κακτοειδούς φυτού που όταν μεγαλώσει μοιάζει με δέντρο. Έχει καταγωγή από την Κεντρική Αμερική (εικάζεται το Μεξικό) και υπάρχει διάσπαρτο σε διάφορα σημεία της εξοχής. Στην Ευρώπη το πρωτοέφεραν οι Ισπανοί. Το συναντάμε σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Το ίδιο συμβαίνει στη Ρόδο και την Ψίνθο. Αρκετοί μάλιστα πολλαπλασιάζουν το φυτό και το καλλιεργούν στα χωράφια τους για τα νόστιμα και υγιεινά φρούτα που μας δίνει κατά το τέλος του καλοκαιριού ενώ χρησιμοποιείται και σαν φυσικός φράχτης λόγω των αγκαθιών του. Υπάρχουν πολλά είδη φραγκοσυκιάς όμως η αναγνώριση του κάθε είδους είναι περίπλοκη και πρέπει κάποιος να είναι ειδικός. Το γενικό της όνομα της φραγκοσυκιάς είναι Οπουντία η ινδική συκή (Opuntia ficus-indica). Άλλες ονομασίες της φραγκοσυκιάς είναι και οι ακόλουθες: παυλοσυκιά, κακτοσυκιά, αραποσυκιά, παπουτσοσυκιά κ.α. Στην Κύπρο μάλιστα τα φραγκόσυκα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή και ονομάζονται παπουτσόσυκα. Αυτό το είδος κάκτου που εδώ και χρόνια έχει εξημερωθεί είναι απ τα λίγα είδη φυτών που μπορούν να καλλιεργηθούν σε άνυδρες και ημι-άνυδρες περιοχές του πλανήτη. Η φραγκοσυκιά είναι πολύκλαδο φυτό που μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 5 μέτρα σε ύψος. Τα σαρκώδη επίπεδα τμήματα του είναι τα φύλλα του φυτού πάνω στα οποία θα αναπτυχθούν και θα ωριμάσουν οι καρποί, τα φραγκόσυκα. Τα φραγκόσυκα είναι φρούτα υψηλής διατροφικής αξίας πλούσια σε βιταμίνη C, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο και άλλες ουσίες με αντιοξειδωτική δράση. Τόσο τα φύλλα όσο και οι καρποί είναι γεμάτοι από μικρά ή μεγαλύτερα αγκάθια γιαυτό κατά την συλλογή των φρούτων πρέπει να φοράμε ισχυρά γάντια ή να κάνουμε χρήση ενός ειδικού εργαλείου.
Φραγκόσυκα το μάζεμα και πως τα καθαρίζουμε
Στην Ψίνθο οι άγριες φραγκοσυκιές σχηματίζουν τους πρώτους καρπούς πάνω στα φύλλα είδη από τον Ιούνιο, καθένας από τους οποίους αρχικά έχει ένα όμορφο κίτρινο άνθος. Το άνθη αυτά είναι σχετικά μεγάλα και γεμάτα γύρη που προσελκύει τις μέλισσες. Κατά τον μήνα αυτό, το χρώμα των καρπών είναι ακόμα σκούρο πράσινο.
Τον επόμενο μήνα Ιούλιο, σταδιακά τα άνθη υποχωρούν και γίνονται ένα με τον υπόλοιπο καρπό σχηματίζοντας τα φραγκόσυκα. Καθώς οι μέρες περνάν το σκούρο πράσινο χρώμα των φραγκόσυκων γίνεται ανοιχτό πράσινο. Μετά οι καρποί αρχίζουν να γίνονται κίτρινοι και αργότερα πορτοκαλί.
Στις αρχές Αυγούστου παρατηρούμε ότι αρκετά φραγκόσυκα έχουν πάρει ήδη το πορτοκαλί χρώμα. Όσο πιο πορτοκαλί είναι ένα φραγκόσυκο τόσο πιο ώριμο είναι. Προσοχή όμως τα πολύ πορτοκαλί φρούτα, τα υπερώριμα φραγκόσυκα πολλές φορές έχουν μέσα σκουλήκια και δεν πρέπει να καταναλωθούν. Στα μέσα Αυγούστου συνήθως είναι η καλύτερη εποχή για την συγκομιδή των φραγκόσυκων στην Ψίνθο.
Παλαιότερα τα φραγκόσυκα συλλέγονταν με γάντια και ένα μαχαίρι όμως αυτό ήταν χρονοβόρο και καμιά φορά επίπονο. Για την συλλογή των φραγκόσυκων σήμερα, ο ποιο εύκολος τρόπος είναι ένα εργαλείο όπως αυτό που μπορείτε στη παρακάτω φωτογραφία και το σχετικό βίντεο. Αποτελείται από ένα ξύλινο κοντάρι στην κορυφή του οποίου υπάρχουν δυο ενωμένοι σωλήνες ο ένας μεγαλύτερος από τον άλλο. Με το μικρό μέρος του σωλήνα μπορούμε να εγκλωβίσουμε και να συλλέξουμε τα μικρά σε μέγεθος φραγκόσυκα ενώ με το άλλο τα μεγαλύτερα. Στο χώμα απλώνουμε λίγα ξερά χόρτα ή άχυρο και επάνω τους τοποθετούμε τα φραγκόσυκα που συλλέγουμε με το εργαλείο. Στη συνέχεια, για να αφαιρέσουμε τα περισσότερα αγκάθια, θα κόψουμε ένα κλαδί με φύλλα από σκίνο (ασκινό) και θα τρίψουμε πολλές φορές τα φραγκόσυκα που βρίσκονται στα ξερά χόρτα. Με ένα καλό τρίψιμο τα περισσότερα αγκάθια θα σπάσουν και θα πέσουν στο έδαφος. Τα παλαιότερα χρόνια στην Ψίνθο, χτυπούσαν τα φραγκόσυκα με σκίνο και κατόπιν τα μετέφεραν στις φυσικές πηγές του χωριού όπου τα έπλεναν σχολαστικά. Έτσι και σήμερα, μετά το καλό τρίψιμο με σκίνο, πάλι με το εργαλείο μαζεύουμε ένα ένα τα φραγκόσυκα (ή αν θέλουμε να το ρισκάρουμε με τα χέρια) και τα τοποθετούμε σε ένα κουβά ή άλλο αντίστοιχο δοχείο. Τα μεταφέρουμε σε έναν εξωτερικό νεροχύτη ή βρύση και γεμίζουμε τον κουβά με νερό και τα ξεπλένουμε μερικές φορές.
Αφού πλύνουμε 3-4 φορές τα φραγκόσυκα μέσα στον κουβά, αδειάζουμε για τελευταία φορά το νερό. Παίρνουμε ένα ένα τα φραγκόσυκα. Πλένουμε το φραγκόσυκο στο τρεχούμενο νερό της βρύσης και με την βοήθεια ενός μαχαιριού ελέγχουμε και απομακρύνουμε τυχόν αγκάθια που μπορεί να έχουν απομείνει. Ξεπλένουμε το φραγκόσυκο καλά και το τοποθετούμε σε ένα ξύλο κοπής. Με ένα καθαρό μαχαίρι, κόβουμε το φραγκόσυκο δεξιά και αριστερά ενώ μετά δημιουργούμε μια τομή στη μέση κατά μήκος έτσι ώστε να απομακρύνουμε όλο το εξωτερικό μέρος προσεκτικά και να αποκαλυφθεί το εσωτερικό μέρος του φρούτου που θέλουμε (δες το βίντεο!). Μετά με ένα πιρούνι, παίρνουμε το φραγκόσυκο και το τοποθετούμε σε ένα καθαρό πιάτο. Ακολουθούμε προσεκτικά την ίδια διαδικασία για όλα τα φραγκόσυκα, προσέχοντας καθ όλη την διαδικασία για τυχόν αγκάθια καθώς αυτά δεν πρέπει επ ουδενί να φαγωθούν !
↪ Αναρτήθηκε: 14 Σεπτεμβρίου 2022 :: Αναγνώστηκε: 2696 φορές