Η λιβελούλα ή δρακόμυγα (dragonfly στα αγγλικά) είναι ένα έντομο που ανήκει στην τάξη των Οδοντόγναθων και την υποτάξη των Ανισόπτερων κάτι που μας φανερώνει τον σχήμα των άνισων μεταξύ τους φτερών. Έχουν κεφάλι που περιστρέφεται ταχύτατα και διαθέτει δυο κοντές κεραίες, μεγάλα πολύπλευρα μάτια, δύο ζεύγη διαφανών φτερών, και ένα επιμηκυμένο σώμα. Τα σύνθετα μάτια ενός ενήλικου εντόμου διαθέτουν σχεδόν 24.000 οματιδίες το καθένα και μπορούν να βλέπουν σε γωνία 360 μοιρών. H λιβελούλα ή λιβελούλη όπως αναφέρεται στην βιβλιογραφία ζει σε υδροβιότοπους, κοντά σε φυσικές πηγές και προτιμά τα μέρη όπου υπάρχει τρεχούμενο καθαρό νερό. Το όνομά τους προέρχεται από την λατινική λέξη libella που σημαίνει υδρόμετρο, υδροστάτης ή νερουλάς. Μπορούν να πετάνε προς όλες τις κατευθύνσεις μπροστά, πίσω, επάνω, κάτω και μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητες που φτάνουν ακόμα και τα 80 - 90 χιλιόμετρα την ώρα. Θεωρούνται από τα πιο γρήγορα έντομα. Τα έντομα αυτά υπάρχουν σχεδόν παντού στον πλανήτη. Έχουν καταγραφεί γύρω στα 5.000 είδη λιβελούλας. Τα συναντάμε σε διάφορους χρωματισμούς όπως κόκκινο, μπλε, γαλάζιο, κίτρινο, μοβ και διάφορα άλλα χρώματα (στο βίντεο παρακάτω βλέπουμε μια κόκκινη και μια γαλάζια λιβελούλα). Οι λιβελούλες ζευγαρώνουν την Άνοιξη. Τα θηλυκά γεννούν τα αυγά τους κοντά στο νερό και σε επιπλέοντα φυτά ή σε κοντινά φύλλα όπου θα εκκολαφθούν για διάστημα μερικών εβδομάδων. Στη συνέχεια θα προκύψουν οι νύμφες οι οποίες αγρότερα θα μεταμορφωθούν από υδρόβια όντα σε έντομα. Η παρουσία αυτών των εντόμων στους υδροβιότοπους θεωρείται συνώνυμο της καλής ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος. Η καταστροφή των υδροβιότοπων, η εκμετάλλευση των πηγών και των τρεχούμενων νερό καθώς και γενικότερα οι ανθρώπινες παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον αποτελούν σήμερα απειλή για τους πληθυσμούς λιβελλούλων σε όλο τον κόσμο.


Οι λιβελλούλες είναι εξαιρετικοί θηρευτές τόσο στο υδάτινο προνυμφικό στάδιο τους όταν ακόμα είναι νύμφες (τρέφονται με γυρίνους) όσο και ως ενήλικα έντομα. Οι λιβελούλες είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε περιοχές όπου υπάρχει πρόβλημα με τον μεγάλο αριθμό κουνουπιών καθώς τρέφονται με τα αυγά και τις προνύμφες τους, συμβάλλοντας έτσι στην μείωση του αριθμού των κουνουπιών. Οι γυρίνοι, μικρά ψαράκια, αράχνες και πεταλούδες είναι επίσης τροφή τους. Δεν είναι επικίνδυνα έντομα για τον άνθρωπο, δεν δαγκώνουν και δεν έχουν κεντρί.


Σε ορισμένα είδη, το στάδιο της προνύμφης διαρκεί έως και πέντε χρόνια και το στάδιο ενηλίκων μπορεί να διαρκέσει έως και ένα μήνα αλλά τα περισσότερα είδη έχουν διάρκεια ζωής ενήλικα της τάξης των πέντε εβδομάδων ή λιγότερο ενώ μερικά επιβιώνουν μόνο για λίγες ημέρες. Τα πουλιά και ορισμένα είδη αράχνης είναι οι εχθροί τους.


Όπως αναφέρεται στην αγγλική έκδοση της wikipedia: «Οι λιβελλούλες εκπροσωπούνται στον ανθρώπινο πολιτισμό πάνω σε αντικείμενα όπως αγγεία, βραχογραφίες, αγάλματα και κοσμήματα Art Nouveau . Χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική στην Ιαπωνία και την Κίνα και αλιεύονται για φαγητό στην Ινδονησία. Είναι σύμβολα θάρρους, δύναμης και ευτυχίας στην Ιαπωνία, αλλά θεωρούνται ως απαίσια στην ευρωπαϊκή λαογραφία. Τα φωτεινά τους χρώματα και η ευκίνητη πτήση τους θαυμάζονται στην ποίηση του Λόρδου Τένισον και την πεζογραφία του HE Bates.». Αναπαρίσταται και σε τοιχογραφίες και κοσμήματα τόσο στη μινωική Κρήτη όσο και στη Θήρα.



Σήμερα στην εποχή της ραγδαίας τεχνολογικής ανάπτυξης (νανοτεχνολογία, ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη κλπ) εξακολουθεί να προκαλεί τον θαυμασμό του ανθρώπου η ύπαρξη αυτών των μικρών δημιουργημάτων της φύσης που παρατηρώντας κανείς την λειτουργία και τον σχεδιασμό τους από κοντινή απόσταση, βρίσκει ομοιότητες με τα σύγχρονα τεχνολογικά δημιουργήματα που κατασκευάζει ο άνθρωπος ή που τουλάχιστον θα ήθελε να κατασκευάσει κάποτε.